Jurist Wim Borst: ‘Gedachtegoed Paul Scholten is hoogst actueel’

Sinds 2003 organiseert het Christen-Juristennetwerk van ForumC jaarlijks de Paul Scholten-studieochtend. Wie was Paul Scholten en wat maakt zijn werk en gedachtegoed zo relevant voor de huidige generatie juristen? We vragen het Wim Borst, beleidsadviseur bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid en één van de organisatoren van de studieochtend.  

Wim: ”Paul Scholten is één van de grote namen aan de Universiteit van Amsterdam. Hij was er hoogleraar burgerlijk recht en rechtsfilosofie van 1905 tot 1945. Samen met de Leidse hoogleraar E.M. Meijers, die na de oorlog opdracht kreeg een nieuw Burgerlijk Wetboek te ontwerpen, domineerde hij het privaatrecht in de eerste helft van de vorige eeuw.”  

Actueel en toegankelijk

”De kracht van Paul Scholten is dat hij niet enkel schreef voor een rechtsgeleerd publiek. Zijn voordrachten en publicaties gingen werkelijk ergens over: de naderende oorlog, de uitsluiting van Joden -hij was één van de geestelijke leiders van het verzet- en andere problemen van die tijd. Hij schreef heel toegankelijk over tijdloze thema’s als ‘recht en macht’ en ‘burger en overheid’. 

Die thema’s zijn nog steeds hoogst actueel, waarvan de belangrijkste, wat mij betreft: de rechtstaat en de democratie. En dan vooral: hoe democratie de rechtstaat kan bedreigen. Dit zien we volop gebeuren, onder meer in de VS in de tijd van Trump, in Hongarije en in Turkije. Het Turkse Openbaar Ministerie heeft in 1998 de toen regerende Islamitische partij voor het Turkse Constitutionele Hof gesleept vanwege haar plan om de Sharia in te voeren. Toen is iets onvoorstelbaars gebeurd: op basis van schending van de mensenrechten is deze partij door de rechter ontbonden!”

Christelijke getuigenissen

”Ik maakte als rechtenstudent in 1975 kennis met Paul Scholten. Wie rechten gaat studeren, kan niet om de ‘Asser-serie’ heen. Iedere jurist kent deze 150 jaar oude boekenserie waar nog steeds nieuwe delen aan worden toegevoegd. Het beroemdste boek uit de hele Nederlandse rechtsliteratuur is het ‘Algemeen Deel’ van deze serie, geschreven door Paul Scholten in 1931. In de kern gaat dit deel over de vraag wat de criteria zijn om als rechter tot goede beslissingen te komen. Tot mijn verrassing trof ik in dit boek expliciet christelijke getuigenissen aan. Scholten bleek, sinds zijn bekering in 1915, vele artikelen te hebben geschreven over geloof en rechtsbeoefening. Dit fascineerde mij zo dat dit het thema van mijn scriptie werd toen ik in 1976 afstudeerde.”

 Foto: Wim Borst

Inspirerende gesprekken

”In 2003 werd ik benaderd door theoloog en jurist Hélène Evers en advocaat Harry Groenenboom. Zij maakten mij enthousiast voor het plan om studieochtenden te organiseren rond het gedachtegoed van Paul Scholten. Sindsdien nodigen we jaarlijks een spreker uit. Na het referaat voor een groep van rond de twintig (student)juristen, gaan we met elkaar in gesprek over het gekozen thema. Dit is erg leuk en inspirerend. We zijn niet de enigen die zich bezighouden met deze rechtsgeleerde. Al enige jaren is er, onder leiding van universitair docent Liesbeth Huppes, bij de UvA het Digital Paul Scholten Project. Het werk van Scholten wordt er online gepubliceerd en in het Engels vertaald. Er worden internationale symposia georganiseerd en publicaties verzorgd. Het gedachtegoed van Paul Scholten is nog steeds springlevend.” 

Lees meer over ons juristennetwerk.

 Lees ook deze interviews:

IC-verpleegkundige Ellen de Jong-van Lavieren: ”Ik probeer de mensen te zien zoals Jezus ze zou zien”.
Wiskundige Ab van der Roest: ”Wiskunde wordt wel de taal van God genoemd.”