Economie draait niet om geld, relaties als principe voor een nieuwe economie

De economische crisis lossen we niet op met financiële maatregelen. Want: economie draait niet om geld. Dat is een nogal gewaagde stelling. Maar wie dit boek leest, kan niet om die conclusie heen. De auteurs van dit boek hameren ieder vanuit een ander perspectief op hetzelfde aambeeld: economie gaat ten diepste om relaties.

Geld is niet anders dan schuld en schuld is per definitie een relatie, russen personen of tussen een bank een persoon. Alleen kijken naar geld zorgt dat de relaties tussen mensen anonimiseren en vertechniseren. En juist in het erkennen dat economie om schuld en relaties draait, zit de kiem van de oplossing voor de economische crisis. Mensen kunnen meer risico’s nemen als er meer vertrouwen is. Dat vereist wel een investering in de onderliggende relaties: maar het levert economische winst op. Dat is ook zichtbaar in de deeleconomie. Dat is meer dan een mooi ideaal. Delen kan welvaartsverhogend werken. Dit is een kritisch, maar ook een hoopvol boek. Want als we onze economie gaan afmeten aan de intrinsieke relaties die ontstaan, dan zouden na zeven magere jaren zomaar zeven vette jaren kunnen komen.

Bestellen (11,50 euro)

• ISBN 978-90-5881-869-0.
• Auteurs: Dirk Bezemer, Lans Bovenberg, Marcel Canoy, Helen Toxopeus
• Pagina's 96
• Prijs 11,50 euro

Recensie Ambtelijk contact, juli 2016

Deze nieuwste ForumC publicatie is vrucht van een bezinning op schulden, risico’s en delen door economen, theologen en mensen uit de praktijk van bedrijfsleven en banken. Het laat zien hoe Bijbelse uitgangspunten ook op deze terreinen heilbrengend zijn voor wie ze toepast. Een waardevol en actueel boekje. En een stimulans om donateur van ForumC te worden: wie dat doet, krijgt van tijd tot tijd iets “behapbaar” lezenswaardigs (weet ik uit jarenlange ervaring) toegestuurd op het snijvlak van geloof, wetenschap en samenleving.
De Bruijne

Recensie De Civitate mei 2016

Gelooft u dat het christelijke geloof en economie niet met elkaar van doen hebben? Dan moet u dit boek lezen om op andere gedachten te komen. Gelooft u dat het christelijke geloof en economie iets met elkaar van doen hebben? Dan moet u dit boek lezen om uw intuïtie te onderbouwen vanuit de praktijk. Studeert u geen economie? Dan is dit boek goed te lezen, omdat economische begrippen en theorieën op eenvoudige wijze worden uitgelegd. Studeert u economie? Dan is dit boek een welkome aanvulling op uw veelal instrumenteel ingerichte vakgebied.

Door middel van discussies van de expertgroep van economie van ForumC is deze bundel van drie artikelen tot stand gekomen. Samen hebben zij geprobeerd drie thema's uit te spitten: schuld, risico en delen. De rode lijn in alle artikelen, die naar deze thema's zijn opgedeeld, is deze: een instrumentele benadering van economie leidt tot verschraling van ons welzijn en lost huidige economische problemen niet op.

Dirk Bezemer ziet schuld als een relatie en geld als niets anders dan een handig instrument om dit te vertalen. Geld is dus allereerst een middel, maar waar hogere waarden wegvallen, wordt geld het hoogste idee dat geen rechtvaardiging behoeft. Bezemer bepleit bezinning op de plaats van geld in ons geestelijke leven en voor een reset van onze economie in plaats van slechts een (instru- mentele!) regulering. Bovenberg ziet ook meer in lange-termijn relaties dan in 'rigide' schuldcon- tracten. Hierbij wordt opnieuw het belang van het kennen van de ander aangeduid. Waar schuldcontracten alle onzekerheden willen uitbannen door regeltjes, zou het juist goed zijn om risico te omarmen en daarmee minder onzekerheid te krijgen. Bovenberg vergelijkt het met de stap in geloof: risico dat minder onzekerheid met zich meebrengt. Canoy en Toxopeus sluiten deze bundel af met een analyse over de potentie van de nieuwe deeleconomie zoals ingezet door Coachsurfing, Uber, AirBnB, etc. Een duidelijke analyse over de verschillende vormen van delen en haar kansen en gevaren worden hierin schematisch uiteengezet. Economie als dienst aan het goede leven. Het goede leven als hoogste ideaal. De auteurs van deze bundel zijn ervan overtuigd dat de economie haar plek moet kennen, omdat ze slechts instrumenteel voor dit goede leven is en geen einddoel in zichzelf. Resoneert hier voor u Augustinus en de christendemocratische traditie? Dat klopt. Wilt u denklijnen die u op weg helpen om uw werkzame leven aan uw zondagse leven te koppelen: schaf dan dit boekje aan.

Boekpresentatie en foto's

Op 17 november 2015 werd door Cors Visser bij boekhandel Riemer in Groningen het eerste exemplaar van dit boek aan Dirk Bezemer (auteur en universitair hoofddocent economie aan de RUG) en Jan Peter van der Toren (managing partner bij Birch consultants en lid van de Raad van Advies van ForumC) overhandigd. Dirk Bezemer sprak vervolgens het publiek toe over economie en schulden. 'Geld is niet anders dan schuld en schuld is per definitie een relatie, tussen personen of tussen een bank en een persoon.' Volgens Bezemer is de huidige economie ontaard, we zijn 'gefinancialiseerd'. Hij noemde daarbij drie oplossingen: debat, nieuwe regels en mijd het systeem.